تشکیل زندگی مشترک یکی از تحولات بسیار حساس و شاید مهم ترین رویداد مدت حیات هر فرد است؛ نیرویی که انسان را وا می دارد تا کنار همسر خویش، «آزادی تنها بودن» را با لذت «در کنار هم زیستن» معاوضه نماید. تنها غریزه نیست، انسان ذاتا نیازمند به همدل و همراز است وهمیشه به دنبال دوست و هم نشین میگردد تا بتواند کنارش آرام یابد. نتایج این نظرسنجی هم مبین این واقعیت است که مهم ترین انگیزه ازدواج در جوانان چه پسر چه دختر احساس شدید روانی به داشتن همدم و همراز است. برای تشویق کردن جوانان به ازدواج می توانیم از این ودیعه الهی کمک بگیریم و با تقویت این احساس نیاز، جان و روحشان را روشن تر و بیدارتر کنیم. البته هدایت غیرسالم این نیاز یا سرکوب آن نیز می تواند به ایجاد مشکلات و بیماری های روحی و اجتماعی منجر شود و خسارت های جبران ناپذیری را بر پیکر جامعه وارد کند.
 
انگیزه‌های مهم بعدی ازدواج در گروه مردان، پیشگیری از آلوده شدن به مفاسد اجتماعی و اجرای دستورهای الهی است که نقطه امید و افتخاری بزرگ برای جامعه ماست که در روح پاک جوانان فرار از گناه و جلوگیری از آلوده شدن جامعه، انگیزه ازدواج را تقویت می کند؛ اما با نگاهی به نتایج دیده می شود که دومین انگیزه ازدواج در زنان هم گریز از تنهایی است و باید به این مطلب دقت شود که روح ظریف زن در مقابل تنهایی آسیب پذیر است و به همین دلیل باید تصمیم هایی گرفته شود که تا حد امکان سن ازدواج به خصوص در گروه خانم ها کاهش یابد. نتایج مشابه گروه متأهلین نیز به این واقعیت اذعان دارد که انگیزه قوی ازدواج در آنها اجرای فرمان های الهی و فرار از تنهایی بوده است.
 
از نکات بسیار ارزشمند دیگر آن که فشار خانواده، دوستان و اجتماع تقریبا کمترین تأثیر برای انگیزه ازدواج در هر دو جنس را دارد، لذا می توان ادعا کرد که حداقل قشر تحصیل کرده و دانشجویان ما آنقدر آزادی دارند که بتوانند دور از فشارهای شدید خارجی برای آینده خود تصمیم بگیرند. در تأیید این مطلب باید اشاره نمود که اکثر پاسخ دهندگان درباره نقش خانواده در انتخاب همسر گفته اند: خانواده مرا در انتخاب آزاد گذاشته است ولی از راهنمایی آنان کمک می گیرم.
 
پاسخ های جمع آوری شده گویای این واقعیت است که ساختار فرهنگی جامعه ما هنوز «اصالت خانواده» را به عنوان یکی از با ارزش ترین میراثهای خود حفظ کرده است. در زمینه انتخاب همسر اکثر افراد تفاهم خوبی را با خانواده خود داشتند و خانواده ها جوانان خود را به شکل صحیح و منطقی در این مسیر آزاد گذاشته اند، لذا درباره انتخاب همسر، تعداد بسیار اندکی، گزینه «در این زمینه اجازه دخالت به خانواده ام نمی دهم» را برگزیده اند. در این پژوهش اکثر دانشجویان اظهار کرده اند که مطالعه کافی درباره ازدواج و مسائل خانواده نداشته اند و این جای خطر است! آیا در این زمینه منابع بسیار مناسب دینی و ملی وجود دارد؟ در تحقیق مشابهی که سالها قبل صورت گرفت، تنها 0.013 دانشجویان رشته پزشکی کتاب ارزشمند حجاب استاد مطهری را مطالعه کرده بودند. به جاست که مسئولان محترم، سیاست هایی اتخاذ کنند تا دانشجویان بیشتر با کتابها و منابع مربوط آشنا شوند و با برگزاری سمینارهای کاربردی در ارتقای سطح علمی دانشجویان، این آینده سازان میهن اسلامیمان ایران، تلاش کنند. میانگین سن ازدواج پیشنهادی از طرف خانم ها بیشتر از آقایان است اما به نظر می رسد همانگونه که پاسخ ها نشان می دهد، زنان بیشتر از بابت تنهایی و مجردی در فشار هستند، لذا انتظار می رفت که سن کمتری برای ازدواج پیشنهاد کنند. به جاست که تحقیقات هدف دار دیگری برای یافتن علل بالاتر بودن سن ازدواج مناسب پیشنهادی خانم ها نسبت به آقایان انجام گیرد. مسلما تفاوت های ساختار روحی و روانی دو جنس و فشارهای خارجی عوامل بسیار مهمی در این زمینه هستند. عدم وجود تفاوت معنی دار بین سنین مناسب ازدواج توسط متأهلین و مجردین گویای این واقعیت است که ازدواج و فشارهای تشکیل خانواده تغییری در عقیده افراد برای ازدواج ایجاد نکرده است. در غیر این صورت متأهلان سنین بالاتری را پیشنهاد می کردند.
 
همانگونه که انتظار می رود مشکلات تحصیل و مدت طولانی آن باعث شده دانشجویان پزشکی نسبت به سایر رشته ها سن پیشنهادی برای ازدواج را بالاتر گزارش کنند. نگاه کلی تر به نتایج نشان می دهد دانشجویان به این اصل معتقدند که سن مناسب برای ازدواج مردان حدود ۲۶ سال و برای زنان حدود ۲۳ سال است، اما میانگین واقعی سن ازدواج برای دانشجویان پزشکی مرد حدود ۲۹ و برای زن حدود ۲۷ سالگی یعنی حدود ۳ - ۴ سال بالاتر از زمان پیشنهادی است. دلیل این امر چیست؟ چرا وقتی معتقدند باید حدود ۲۵ سالگی ازدواج کنند آن را تا اواخر دهه سوم زندگی شان به تأخیر می اندازند. مشکل چیست: شرایط اقتصادی، تحصیل طولانی مدت و سخت، آینده شغلی نامعلوم، شرایط فرهنگی جامعه و...
 
شناخت این مشکلات بسیار آسان ولی حل آنها دشوار، اما لازم است. دوران مجردی طولانی نه تنها زمینه ساز بسیاری انحراف ها خواهد شد بلکه با ایجاد کسالت های روحی کیفیت کار و تحصیل را پایین می آورد. نتایج گروه متأهلان نشان میدهد که بعد از ازدواج سطح تحصیل شان نه تنها آفت نکرده بلکه بهبود نیز یافته است و باید دانشجویان را آگاه و مطمئن ساخت که اگر به صورت منطقی و اصولی برنامه ریزی کنند سطح تحصیل شان افت نخواهد کرد.
 
دانشجویان مانع اصلی برای تشکیل خانواده را وضع اقتصادی نابسامان خود ذکر کرده اند. ست های تجمل گرایانه باید از بین برود و فشارهای غلط خانواده ها تعدیل شود، اما از طرف دیگر، مسئولان باید حمایت مالی قوی تر را برای جوانان در نظر بگیرند و در جهت رفع مشکلات اقتصادی و مسکن قدم های مؤثرتری بردارند. پر واضح است که در صورت توجه نکردن به این مهم، بحث و گفت وگو و ارائه راه حل های کاربردی در زمینه ازدواج امری عبث خواهد بود. انتخاب گزینه مشکلات اقتصادی به عنوان مهم ترین دلیل تعویق ازدواج در متأهلان بر این واقعیت تأکید دارد. آشنا نبودن با معیارهای صحیح انتخاب همسر و مشکلات موجود در جهت یافتن همسر مناسب و منطبق بر معیارهای مذکور از دیدگاه دانشجویان از موانع ازدواج است.
ادامه دارد..
 
منبع: دخترانه، مهدی نیک خو، مؤسسه بوستان کتاب،چاپ اول،قم 1393